Analizujemy ścieżki transformacji energetycznej w Europie Środkowo-Wschodniej oraz wskazujemy najważniejsze szanse i wyzwania dla krajów CEE
Jako wiodąca firma energetyczna w Europie Środkowo-Wschodniej zebraliśmy cele przyjęte przez trzynaście krajów CEE w krajowych planach na rzecz energii i klimatu i na ich podstawie zarysowaliśmy ścieżki transformacji energetycznej w regionie.
Nasza analiza obejmuje:
- 11 państw Europy Środkowo-Wschodniej, które przystąpiły do UE od 2004 r. (CEE11): Polska, Łotwa, Litwa, Estonia, Czechy, Węgry, Słowacja, Słowenia, Bułgaria, Rumunia, Chorwacja.
- Niemcy i Austria (DE+AT): kraje te zostały uwzględnione w analizie, ponieważ można je traktować jako punkt odniesienia ze względu na większe zaawansowanie np. w rozwoju elektromobilności.
Najważniejsze wyniki analizy 13 krajów regionu CEE:
| Udział w całkowitej produkcji energii | 2021 | Obecne plany (2050) | Wyższe ambicje (2050) |
|---|---|---|---|
| Paliwa kopalne | 74% | 41% | 14% |
| OZE | 15% | 45% | 62% |
| Energia jądrowa | 7% | 11% | 20% |
W naszej analizie odwołujemy się do dwóch scenariuszy:
- Obecne plany – na podstawie przygotowanego przez MAE scenariusza STEPS – „scenariusz odzwierciedlający aktualne polityki, opierający się na przeprowadzonej dla poszczególnych sektorów i krajów ocenie określonych polityk, zarówno obecnie obowiązujących, jak i zadeklarowanych przez państwa objęte analizą”.
- Wyższe ambicje - na podstawie przygotowanego przez MAE scenariusza APS – „scenariusz zakładający, że wszystkie cele klimatyczne zadeklarowane przez rządy i UE, w tym długoterminowe cele neutralności emisyjnej, zostaną zrealizowane na czas”.
Podejścia do miksu energetycznego w 2050 roku:
Pomimo charakterystycznych uwarunkowań historycznych i geograficznych spajających region Europy Środkowo-Wschodniej, nie wszystkie analizowane kraje wkroczyły na ścieżkę transformacji w tym samym punkcie i nie realizują jej jednakowo technologicznie. Obserwujemy trzy podejścia bazujące na głównych technologiach dekarbonizacji energetyki:
- brak potencjału energetyki jądrowej (Niemcy, Austria, kraje bałtyckie i Chorwacja),
- energia jądrowa wspierająca OZE (Polska, Rumunia, Słowenia),
- OZE wspierające energetykę jądrową (Czechy, Słowacja, Węgry, Bułgaria).
Spojrzenie w przyszłość
W stale zmieniającym się i pełnym wyzwań otoczeniu, nasza prognoza energetyczna dla Europy Środkowo-Wschodniej może służyć jako ważne narzędzie pozwalające lepiej zrozumieć, gdzie znajdujemy się obecnie jako region i dokąd zmierzamy na ścieżce transformacji energetycznej.
W naszej prognozie podkreślamy znaczenie wspólnych wysiłków i integracji w Unii Europejskiej. Dotyczy to regionu Europy Środkowo-Wschodniej, który dzięki ścisłej współpracy może odnieść sukces w transformacji energetycznej, jednocześnie stając się silniejszym gospodarczo i bardziej odpornym.
W poszukiwaniu równowagi między zieloną transformacją a bezpieczeństwem energetycznym
Na region Europy Środkowo-Wschodniej działają dwie siły związane z przemianami w energetyce – zielona transformacja, ukierunkowana na dekarbonizację i przeciwdziałanie zmianom klimatu oraz transformacja związana z zapewnieniem długoterminowego bezpieczeństwa energetycznego poprzez dywersyfikację źródeł dostaw.
Każdy z tych wymiarów transformacji niesie ze sobą wyjątkowe wyzwania i możliwości, kształtując krajobraz energetyczny regionu i definiując kierunki jego rozwoju na nadchodzące lata.
